/nieuws/philomena-essed-krijgt-akademiepenning-van-de-knaw
Philomena Essed ontvangt voor haar belangrijke bijdrage aan het wetenschappelijk onderzoek naar racisme in Nederland en daarbuiten de Akademiepenning van de KNAW. Haar bijdrage aan het definiëren en begrijpen van (institutioneel) racisme is onmisbaar geweest voor hedendaagse inzichten over racisme, zowel in het wetenschappelijk discours als in de samenleving.
De KNAW reikt de Akademiepenning eens in de twee jaar uit aan een persoon die zich bijzonder heeft ingezet voor de bloei van de Nederlandse wetenschap.
Alledaags racisme
Essed heeft vanuit wetenschappelijk oogpunt uitgelegd hoe racisme werkt en daarmee bijgedragen aan een breder begrip ervan. Haar boek Alledaags Racisme uit 1984 heeft destijds veel stof doen opwaaien binnen en buiten de academische wereld over het bestaan van racisme – vooral van een meer impliciete, alledaagse variant – in Nederland. Juist vanwege de toen soms felle discussies wordt haar bijdrage aan de verdere ontwikkeling van dit vakgebied als een voorbeeld van intellectuele moed gezien. Zij ontwierp een theoretisch raamwerk om na te denken over alledaags racisme en zette hiermee racisme-onderzoek in Nederland op de kaart.
Participatief onderzoek
“Essed liep met haar onderzoeksmethode op de wetenschappelijke stroom vooruit.” licht juryvoorzitter Eveline Crone toe. “Haar methodes van participatief onderzoek zijn inmiddels erkend en veel gebruikt in uiteenlopende wetenschapsterreinen. Zij heeft een belangrijke rol gespeeld in schoolvorming en opleiding van andere inmiddels gerenommeerde onderzoekers die in haar voetsporen zijn getreden.”
Sociaal bewogen
De maatschappelijke impact van Philomena Essed is groot, niet alleen in Nederland. Haar boeken, toegankelijk voor een breed publiek, zijn verschenen in vele talen. Zij biedt een nieuwe generatie de intellectuele handvatten om hun ervaringen te duiden. Zij is sociaal bewogen en (informeel) mentor voor een selecte groep bijzondere jonge mensen, die vaak de eerste in de familie zijn die moedig gaan studeren. Zij leert en geniet ervan om nieuwe kritische stemmen een podium te geven.
Philomena Essed
Essed is hoogleraar Critical Race, Gender, and Leadership Studies aan de Antioch University’s Graduate School of Leadership and Change (VS). Daarnaast is zij geaffilieerd onderzoeker bij het Graduate Gender Programma van de Universiteit Utrecht. Zij studeerde culturele antropologie en promoveerde in 1990 cum laude aan de Universiteit van Amsterdam in de sociale wetenschappen. Zij heeft een eredoctoraat van de University of Pretoria (Zuid Afrika) en de Umeå University (Zweden). In 2011 werd zij Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In 2017 werd de Black Achievement Award aan haar toegekend.
Over de Akademiepenning
Vanaf 1983 wordt eens in de twee jaar de Akademiepenning uitgereikt aan een persoon die zich in Nederland zeer verdienstelijk heeft gemaakt voor (de bloei van) de wetenschap in Nederland in de ruimste zin van het woord. Eerdere winnaars waren onder anderen Carla Hollak, Paul Schnabel, Robert-Jan Smits, Trudy Dehue, Alexander Rinnooy Kan en Jaap van Dissel. Essed ontvangt de Akademiepenning tijdens de Akademiemiddag op 5 juni 2025.
