Heineken Young Scientists Awards

De KNAW heeft de namen bekend gemaakt van vier jonge wetenschappers die in 2020 worden bekroond met de Heineken Young Scientists Award. De jury selecteerde internist-infectioloog Meta Roestenberg, taalwetenschapper Mark Dingemanse, natuur- en scheikundige Freddy Rabouw en ontwikkelingspsycholoog Anna van Duijvenvoorde als winnaars uit 61 nominaties.

De Heineken Young Scientists Awards zijn belangrijke aanmoedigingsprijzen voor jonge onderzoekers die excellente wetenschappelijke prestaties verrichten en daarmee een voorbeeld zijn voor andere jonge wetenschappers. De prijs omvat een geldbedrag van 10.000 euro en een kunstwerk.

Medical/Biomedical Sciences

Meta Roestenberg, internist-infectioloog aan het Leids Universitair Medisch Centrum

Meta Roestenberg (1981) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2020 in het domein Medical/Biomedical Sciences voor haar onderzoek naar de ontwikkeling van een malariavaccin. Malaria is met zo’n 228 miljoen gevallen en meer dan 400.000 doden per jaar een van de meest ingrijpende infectieziekten ter wereld, die vooral jonge kinderen treft. Het kandidaat-vaccin van Roestenberg en collega’s is het eerste genetisch gemodificeerde vaccin ter wereld.

Humanities

Mark Dingemanse, taalwetenschapper aan de Radboud Universiteit Nijmegen

Mark Dingemanse (1983) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2020 in het domein Humanities voor zijn onderzoek naar waarom talen zijn zoals ze zijn en hoe taalgebruik ons mens maakt. Het onderzoek van Dingemanse is in eerste plaats fundamenteel, maar wel relevant voor allerlei maatschappelijke ontwikkelingen. We praten steeds meer met apparaten, denk maar aan Siri van de iPhone en Google Home. Om dat soepel te laten verlopen, moeten we meer weten van de structuur van gesprekken, en dan liefst de universele structuur, niet beperkt tot een paar Europese talen. Het onderzoek van Dingemanse kan daaraan bijdragen.

Natural Sciences

Freddy Rabouw, natuur- en scheikundige aan de Universiteit Utrecht

Freddy Rabouw (1988) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2020 in het domein Natural Sciences voor zijn onderzoek naar nieuwe materialen om licht te creëren, bijvoorbeeld voor zonnecellen of beeldschermen. De materialen die hij onderzoekt zijn voornamelijk nanokristallen die slechts enkele duizenden atomen groot zijn. Wat de onderzoeker probeert te doorgronden is hoe zo’n nanokristal efficiënt de ene kleur licht kan omzetten in een andere. Het is fundamenteel onderzoek, met diverse toepassingen. Zo zitten halfgeleider nanokristallen, ook wel quantum dots genoemd, in de nieuwste generatie televisies.

Social Sciences

Anna van Duijvenvoorde, ontwikkelingspsycholoog aan de Universiteit Leiden

Anna van Duijvenvoorde (1983) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2020 in het domein Social Sciences voor haar onderzoek naar de ontwikkeling van het brein en het gedrag in jongeren. Haar werk is fundamenteel maar kan een belangrijke toepassing hebben in de maatschappij. Zo kan haar onderzoek naar hoe jongeren leren, helpen te begrijpen wat de impact is van het online onderwijs tijdens de coronacrisis.

Over de Heineken Young Scientists Awards 

De winnaars van Heineken Young Scientists Awards worden geselecteerd uit vier wetenschapsdomeinen: Medical/Biomedical Sciences, Humanities, Natural Sciences en Social Sciences. De jury bestaat uit KNAW-leden en leden of alumni van De Jonge Akademie en stond dit jaar onder leiding van Carl Figdor, KNAW-lid en hoogleraar immunologie Radboud Universiteit Nijmegen. De prijs omvat een geldbedrag van 10.000 euro, gefinancierd door de Stichting Alfred Heineken Fondsen, en een kunstwerk.

De Heineken Young Scientists Awards maken deel uit van de tweejaarlijkse Heinekenprijzen voor Wetenschap en Kunst, in totaal tien prijzen. De laureaten van de Heinekenprijzen ontvangen hun prijs op donderdag 1 oktober 2020.

Over de Heinekenprijzen

De Heinekenprijzen zijn in de afgelopen vijf decennia uitgegroeid tot een internationaal gerenommeerde onderscheiding. Het zijn de meest prestigieuze prijzen voor kunst en wetenschap van Nederland. Elke twee jaar worden vijf internationaal gerenommeerde onderzoekers en één kunstenaar die in Nederland woont en werkt, geëerd. Het zijn allen laureaten die met hun werk nieuwe perspectieven bieden, onverwachte doorbraken realiseren en nieuwe wegen voor anderen openen. Sinds 2010 wordt ook de toekomstige generatie aangemoedigd. Vier veelbelovende jonge onderzoekers, werkzaam bij Nederlandse onderzoeksinstellingen, ontvangen de Heineken Young Scientists Awards.

De laureaten worden geselecteerd door jury’s die zijn samengesteld uit leden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), De Jonge Akademie en internationale experts. De wetenschappelijke Heinekenprijzen bedragen elk 200.000 dollar. De kunstenaar ontvangt 100.000 euro, waarvan de helft bestemd is voor een publicatie en/of tentoonstelling. De aanmoedigingsprijzen voor jonge wetenschappers bedragen elk 10.000 euro.

De Heinekenprijs is in 1964 in het leven geroepen door Alfred H. Heineken (1923-2002), als eerbetoon aan zijn vader Dr. Henry P. Heineken (1886-1971). Dat jaar werd de Dr. H.P. Heinekenprijs voor de Biochemie en Biofysica voor het eerst uitgereikt. Aan deze prijs werden vervolgens nog vijf Heinekenprijzen toegevoegd: de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst (1988), de Geneeskunde (1989), de Milieuwetenschappen (1990) en de Historische Wetenschap (1990) en de C.L. de Carvalho-Heinekenprijs voor de Cognitieve Wetenschappen (2006).

De dochter van Alfred Heineken, Charlene L. de Carvalho-Heineken (1954), zet deze traditie voort als voorzitter van de Stichting Alfred Heineken Fondsen en de Dr. A.H. Heineken Stichting voor de Kunst, die de prijzen financieren.

Voor meer informatie: www.heinekenprizes.org en via Instagram heinekenprizes

Maartje van der Woude (37) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2018 in het domein Humanities voor haar onderzoek naar de wisselwerking tussen het recht en het publieke debat rond thema’s als terrorisme, migratie en grensoverschrijdende criminaliteit.

Maartje van der Woude vestigt de aandacht op thema’s zoals etnisch profileren en opvang voor vluchtelingen. De jury roemt haar als een uitzonderlijk en aanstekelijk wetenschappelijk talent, een eigenzinnig, gedreven wetenschapper die ook aansprekend contact zoekt met de samenleving, onder meer via debatten en een blog.

Maartje van der Woude is hoogleraar rechtssociologie aan de Universiteit Leiden. Ze is daarnaast verbonden aan het Centre International de Criminologie Comparee van Université de Montreal (Canada) en het Department of Criminology and Sociology of Law van de University of Oslo (Noorwegen). 

Van der Woude studeerde rechten en criminologie aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 2010 aan die universiteit op een proefschrift over de totstandkoming van antiterrorismewetgeving in Nederland.

Marie-José van Tol (37) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2018 in het domein Social Sciences voor haar onderzoek naar de vele factoren die bijdragen aan het ontstaan van depressies en andere psychiatrische aandoeningen.

De jury noemt Marie-José van Tol een getalenteerd, creatief en gedreven onderzoeker die niet alleen vele disciplines combineert, maar ook in andere opzichten een verbinder is. Zo is ze een van de oprichters en op dit moment voorzitter van de Young Academy Groningen.

Marie-José van Tol is universitair docent en onderzoeker aan de sectie neuropsychologie van de afdeling neurowetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen. 

Van Tol studeerde klinische en gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht. In 2011 promoveerde ze aan de Universiteit Leiden op een proefschrift over MRI-onderzoek bij patiënten met depressie of angststoornissen.

Joost Snijder (29) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2018 in het domein Medical/Biomedical Sciences voor de toepassing van geavanceerde microscopische technieken om de moleculaire werking van onder meer virussen te bestuderen.

De jury noemt Joost Snijder een uitzonderlijk getalenteerde, creatieve, onafhankelijk denkende en opererende onderzoeker met visie en grote durf. Al op zeer jonge leeftijd heeft hij niet alleen een groot aantal publicaties in toonaangevende vakbladen op zijn naam staan, maar initieerde hij ook samenwerkingsprojecten met gerespecteerde internationale instituten als het Max Planck Institute of Biochemistry en het Scripps Institute.

Snijder studeerde biomoleculaire wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Aan die universiteit promoveerde hij in 2015 op een studie naar moleculaire mechanismen van virussen door middel van massaspectrometrie.

Peter Bijl (34) krijgt de Heineken Young Scientists Award 2018 in het domein Natural Sciences voor zijn onderzoek naar de relatie tussen atmosfeer, oceanen en ecosystemen in het zuidpoolgebied in de laatste 80 miljoen jaar.

De jury roemt Peter Bijl om zijn indrukwekkende lijst met wetenschappelijke publicaties, maar ook om het vermogen om zijn breed georiënteerde onderzoek aansprekend over te brengen op een breed publiek en nieuwe generaties onderzoekers, bijvoorbeeld door middel van media-optredens, een videoblog en lezingen op middelbare scholen. 

Peter Bijl is universitair docent bij het departement Aardwetenschappen van de Universiteit Utrecht. Daarnaast is hij directeur van de LPP Foundation, een adviesorgaan gericht op het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek op het terrein van mariene en terrestrische palynologie, organische en anorganische geochemie en limnologie. 

Bijl studeerde aardwetenschappen aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 2011 aan die universiteit op een proefschrift over milieukundige en klimatologische veranderingen rond de Zuidelijke Oceaan in het Paleogeen, het tijdperk dat liep van ongeveer 66 tot 23 miljoen jaar geleden.

Dr. E.R. Westra (32) is als onderzoeker verbonden aan het Environment and Sustainability Institute en het College of Life and Environmental Sciences van de University of Exeter (Verenigd Koninkrijk). Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Biochemie en Biofysica 2016 voor zijn disciplinegrens-doorbrekende onderzoek naar CRISPR-Cas, een afweersysteem van bacteriën in de natuur.

Edze Westra studeerde moleculaire wetenschappen aan de Universiteit Wageningen, en promoveerde in 2013 aan diezelfde universiteit op een proefschrift dat zowel door de Nederlandse Vereniging voor Biochemie en Moleculaire Biologie als de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie werd bekroond. Kort na die promotie vertrok hij naar de University of Exeter, waar hij mede dankzij enkele grote beurzen in 2015 een vaste positie kreeg.

Westra is een rijzende ster op het snel groeiende onderzoeksterrein van CRISPR-Cas, een moleculair systeem waarmee bacteriën binnendringend virus-DNA herkennen en onschadelijk maken. Het wordt nu ook breed toegepast om de genetische code van DNA-moleculen in levende organismen met ultieme precisie aan te passen.

Edze Westra onderzoekt waar en wanneer in de natuur het CRISPR-Cas-systeem van belang is. Daarbij kijkt hij tegelijk naar structurele, biochemische, biofysische, evolutionaire en ecologische aspecten, wat traditioneel vaak gebeurt binnen gescheiden subdisciplines.

Hij (co)publiceerde vaak geciteerde artikelen in toonaangevende tijdschriften zoals Science en Nature. Naast een Europese Marie Curie-beurs ontving hij grote stipendia van de Britse Natural Environment Research Council en de Wellcome Trust.

Dankzij zijn aanstekelijke enthousiasme gaan de meeste van zijn studenten door op het pad van de wetenschap. Tegelijk is hij ook voor het algemene publiek een gepassioneerde ambassadeur voor de wetenschap.

Dr. M.R. Boon (27) is als postdoc onderzoeker verbonden aan de afdeling Endocrinologie van het Leids Universitair Medisch Centrum. Zij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Geneeskunde 2016 voor haar onderzoek naar ‘bruin vet’, een type vetcellen dat (in tegenstelling tot ‘gewone’ vetcellen) suikers en vetzuren verbrandt en omzet in lichaamswarmte.

Mariëtte Boon studeerde geneeskunde en biomedische wetenschappen in Leiden. Ze promoveerde in 2014 aan de Leidse Universiteit op onderzoek naar, onder meer, de rol van bruin vet bij een verhoogde aanleg voor obesitas, type-2 diabetes en hart- en vaatziekten bij Nederlanders van Zuid-Aziatische (Hindoestaanse) afkomst. Hun lichaam blijkt relatief weinig bruin vet te hebben, reageert anders op kou en verbruikt in rust weinig energie.

In dierexperimenteel onderzoek vond Boon methoden om bruin vet te activeren, wat mogelijk de weg kan wijzen naar nieuwe behandelmethoden voor obesitas en verwante aandoeningen.

Op jonge leeftijd was Boon al (mede)auteur van tientallen wetenschappelijke publicaties, waarvan sommige in tijdschriften met een grote impact. Ze won negen prijzen en zeven onderzoeksbeurzen, en is een van de oprichters van de ‘Jonge Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie’.

Dr. W. Halfwerk (35) is als universitair docent verbonden aan de faculteit Aard- en Levenswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Milieuwetenschappen 2016 voor zijn creatieve onderzoek naar menselijke verstoringen van communicatie tussen dieren in de natuur.

Wouter Halfwerk studeerde biologie aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 2012 aan de Universiteit Leiden op onderzoek naar de evolutie en de ecologie van het gezang van vogels. Hij keek daarbij in het bijzonder naar de invloed van menselijke geluidsvervuiling op de onderlinge communicatie van koolmezen.

Na zijn promotie werkte Halfwerk drie jaar buiten Nederland, waar zijn blik zich verbreedde naar andere zintuigen en andere diersoorten. Zo gebruikte hij aan het Smithsonian Tropical Research Institute in Panama robot-kikkers om de relaties te bestuderen tussen kwakende mannelijke tungarakikkers en het waarnemingsvermogen van vleermuizen en muggen die het op de kikkers voorzien hebben. Een mannetjeskikker die meer lawaai maakt en ook het wateroppervlak meer doet rimpelen, trekt immers niet alleen meer vrouwtjes maar ook meer vijanden aan.

Momenteel onderzoekt Halfwerk of de seksuele lokroep van tungaramannetjes in stedelijke omgevingen afwijkt van die van mannetjes in het oerwoud.

Wouter Halfwerk publiceerde in toonaangevende tijdschriften zoals Science. Hij kreeg onder meer een NWO Veni-beurs, een Europese Marie Curie-beurs en een Smithsonian Fellowship. Hij richt zich ook actief op een breed publiek, bijvoorbeeld via lezingen en door mee te werken aan tv-documentaires.

Dr. K.J. Fatah-Black (35) is als universitair docent verbonden aan het Instituut voor Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Historische Wetenschap 2016 voor zijn onderzoek naar formele en informele trans-Atlantische handel van Nederland rond de Gouden Eeuw, in het bijzonder de slavenhandel.

Karwan Fatah-Black studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 2013 aan de Universiteit Leiden. Belangrijke thema’s in zijn werk zijn slavernij, smokkel en illegaliteit: zo werkte hij mee aan berekeningen van de winst die Nederlanders maakten met het vervoeren en verhandelen van Afrikaanse slaven, met hogere uitkomsten dan voorheen omdat hij verder keek dan alleen de officiële cijfers van de West-Indische Compagnie. Om die Compagnie heen bestond immers nog een uitgebreid netwerk van ‘informele handel’.

Fatah-Black geldt inmiddels als een expert op het gebied van het slavernijverleden. Hij kreeg een Veni-beurs van NWO om te kijken naar de uiteenlopende manieren waarop slavenfamilies in Suriname zich met kracht en creativiteit een weg naar de vrijheid vochten. Hij behoorde ook tot de oprichters van de Leiden Slavery Studies Association, die onderzoek bevordert naar de rol van slavernij in het algemeen.

Ook maatschappelijke discussies over het slavernijverleden gaat Karwan Fatah-Black niet uit de weg. Zo geeft hij publiekslezingen, treedt hij op in media en leidt hij ‘kennisquizzen’ op het Kwaku Festival in de Amsterdamse Bijlmer en het Keti Koti (‘verbroken ketenen’) Festival, waarmee de afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen elk jaar wordt gevierd.

Dr. J. Poort (33) is als postdoc onderzoeker verbonden aan The Sainsbury Wellcome centre for neural circuits and behaviour aan de faculteit Life Sciences van University College London. Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Cognitieve Wetenschappen 2016 voor zijn onderzoek naar hoe onze hersenen snel beslissingen kunnen nemen door zich te concentreren op de meest belangrijke informatie.

Jasper Poort studeerde psychologie in Leiden en cognitieve neurowetenschappen in Nijmegen. In 2012 promoveerde hij aan de Vrije Universiteit Amsterdam op onderzoek dat hij had gedaan op het Nederlands Herseninstituut, een instituut van de KNAW in Amsterdam.

Poort werkt aan een vraagstuk dat veel cognitiewetenschappers bezighoudt: hoe kan de enorme hoeveelheid informatie die via onze zintuigen binnenkomt door de hersenen bliksemsnel worden verwerkt en gebruikt voor beslissingen om actie te ondernemen? 

Hoe kunnen wij ons veilig bewegen door een drukke stad vol gebouwen, reclameboodschappen, verkeersaanwijzingen en medeverkeersdeelnemers?
Hoe lukt het de hersenen te focussen op de meest belangrijke informatie en de rest te negeren?
Hoe stellen zenuwcellen en hersengebieden zich in op de hun voortdurend omringende overdaad aan informatie?

Jasper Poort publiceerde in toonaangevende tijdschriften zoals Neuron en ontving naast een Veni-beurs van NWO, een Europese Marie Curie-beurs en een UCL excellence fellowship beurs. Hij brengt zijn werk ook voor het voetlicht voor een niet-wetenschappelijk publiek. Zo werkte hij mee aan de Nederlandse ‘Bèta-Canon’ en geeft hij publiekslezingen over hersenonderzoek.

Dr. C.R. Berkers (33) is als onderzoeksgroepsleider verbonden aan het Bijvoet Center for Biomolecular Research van de Universiteit Utrecht. Zij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor Biochemie en Biofysica 2014 voor haar onderzoek naar de werking van het proteasoom, een structuur in de cel die eiwitten afbreekt.

Scheikundige Celia Berkers werkte bij Harvard Medical School in Boston en het Nederlands Kankerinstituut (NKI) in Amsterdam voor ze in 2010 promoveerde in Leiden. Sinds vorig jaar heeft ze een eigen onderzoeksgroep bij het Bijvoet Center for Biomolecular Research van de Universiteit Utrecht. Ze bestudeert de interacties tussen medicijnen en het ‘metaboloom’, oftewel alle kleine moleculen en hun onderlinge interacties in de cel. Haar werk kan bijdragen aan de ontwikkeling van medicijnen tegen allerlei ziekten.

Berkers kreeg in 2011 een Rubicon-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). In 2013 volgde een Veni-beurs.

Dr. A.P.J. Vlaar (32) is als postdoconderzoeker verbonden aan het Laboratorium voor Experimentele Intensive Care en Anesthesiologie van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Geneeskunde 2014 voor zijn onderzoek naar acute longschade als bijwerking van bloedtransfusies bij IC-patiënten.

Alexander Vlaar, een arts, promoveerde in 2010 aan de Universiteit van Amsterdam op onderzoek naar acute longschade, een soms dodelijke bijwerking van bloedtransfusies op de intensive care. Zijn onderzoek wees uit dat antistoffen tegen ‘vreemd bloed’ het risico op acute longschade vergroten. Vlaars werk hielp het risico op longschade voor IC-patiënten te verkleinen.

In 2013 kreeg Vlaar een Veni-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. De jury roemt zijn combinatie van ziekenhuispraktijk en excellent onderzoek, en zijn veelzijdigheid: hij volgde een MBA, studeerde viool en haalde een vliegbrevet.

Dr. R. Middag (30) is als Lecturer Chemical Oceanography verbonden aan het Department of Chemistry van de University of Otago in Dunedin (Nieuw-Zeeland). Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor Milieuwetenschappen 2014 voor zijn veldonderzoek naar sporenmetalen in oceanen.

Bioloog Rob Middag promoveerde in 2010 in Groningen op onderzoek naar de invloed van twee sporenelementen - aluminium en mangaan – op algengroei in de oceaan. Hij deed dat onderzoek bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op Texel.

Middag werkte twee jaar aan de University of California voordat hij in 2012 in Nieuw-Zeeland toetrad tot een topinstituut op het gebied van de oceanografie. Zijn veldexpedities hebben de wereldwijde beschikbare hoeveelheid gegevens over sporenelementen in de oceanen in korte tijd verviervoudigd.

Dr. I. van Renswoude (46) is als postdoc verbonden aan het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (ING) in Den Haag. Zij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Historische Wetenschap 2014 voor haar onderzoek naar de geschiedenis van de vrije meningsuiting in de late Oudheid en de vroege Middeleeuwen.

Irene van Renswoude deed bij het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Cultuur van de Universiteit Utrecht onderzoek naar vrije meningsuiting in de late Oudheid en de vroege Middeleeuwen. Haar proefschrift, uit 2011, rekende af met de gedachte dat idealen als welsprekendheid, eerlijkheid en kritiek op de heersende macht waren verdwenen met de ondergang van het Romeinse rijk. Ook de Middeleeuwen kenden ‘dissidenten’: geen filosofen zoals voorheen, maar geestelijken die evenmin hechtten aan macht of bezit.

Aan het Huygens ING bestudeert Van Renswoude nu het Middeleeuwse publieke debat. In 2012 won ze een Studieprijs van de Stichting Praemium Erasmianum. 

Dr. M. Vinck (30) is als postdoc onderzoeker verbonden aan het Kavli Institute for Neuroscience van de School of Medicine van de universiteit van Yale (New Haven, Verenigde Staten). Hij krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Cognitiewetenschap 2014 voor zijn onderzoek naar de rol van elektrische golven (oscillaties) in cognitieve processen.

Martin Vinck promoveerde in 2013 aan de Universiteit van Amsterdam op onderzoek naar de rol van elektrische golven (oscillaties) in hersencellen bij cognitieve processen zoals perceptie, geheugen en het nemen van beslissingen. Hij ontwikkelde nieuwe wiskundige analysemethoden, die sindsdien ook elders worden toegepast.

Sinds dit jaar onderzoekt Vinck aan de Universiteit van Yale hoe cellen in de primaire visuele hersenschors elkaar remmen en stimuleren met gelijksoortige elektrische golven.

In 2013 kreeg hij een Rubicon-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Dat jaar kreeg hij ook de Scopus Young Researcher Award van Elsevier in de categorie Life Sciences.

Geert van den Bogaart ontvangt de Heineken Young Scientists Award voor de Biochemie en Biofysica 2012 voor zijn onderzoek naar celbiologische problemen.

De bioloog promoveerde cum laude met zijn onderzoek naar de mobiliteit van biomoleculen en zette hierna zijn werk voort aan het Max Planck Instituut te Göttingen. Onlangs verwierf hij een aanstelling als junior groepsleider bij het Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences. Van den Bogaart combineert op geheel eigen wijze celbiologie, microscopie en inzichten vanuit de fysica, aldus de jury die hem roemt als bijzonder getalenteerde jonge onderzoeker met een unieke combinatie van wetenschappelijke expertises.

Floris de Lange ontvangt de Heineken Young Scientists Award voor de Cognitiewetenschap 2012 voor zijn onderzoek naar visuele waarneming en motorische verbeelding.

Hij promoveerde cum laude aan de Radboud Universiteit Nijmegen en bouwde daar in korte tijd een onderzoeksgroep op aan het Donders Instituut, na afronding van postdoctoraal onderzoek in het buitenland. Inmiddels heeft de cognitiewetenschapper al circa veertig publicaties op zijn naam staan en ontving hij verschillende onderzoekssubsidies, waaronder recent een Toptalent-subsidie van NWO. De Lange heeft volgens de jury intellectuele diepgang en overzicht over vrijwel alle domeinen van de cognitie. Dat maakt hem een van de meest begaafde cognitiewetenschappers van dit moment.

Linda van Laake krijgt de Heineken Young Scientists Award voor de Geneeskunde 2012 voor haar onderzoek naar regeneratie van het hart met embryonale stamcellen.

Haar vernieuwende onderzoek verrichtte ze aan het Hubrecht Instituut en UMC Utrecht. Na haar promotie vertrok Van Laake met een ICIN-fellowship voor postdoctoraal onderzoek bij het Gladstone Institute van de universiteit van Californië te San Francisco. Hierna startte ze zowel met de klinische opleiding cardiologie als met een eigen onderzoeksgroep, ondersteund door een VENI beurs van ZonMw. Van Laake oogst veel lof van de jury als een van de weinige jonge medische specialisten die de kliniek weet te combineren met basaal wetenschappelijk onderzoek. Ook haar doorzettingsvermogen en creativiteit worden bewonderd.

Uğur Ümit Üngör ontvangt de Heineken Young Scientists Award voor Historische Wetenschap 2012 voor zijn historisch-sociologisch onderzoek naar massaal geweld, nationalisme en staatsvorming.

Met zijn promotieonderzoek naar de vorming van de Turkse natiestaat in de periode 1913-1950, een politiek gevoelige kwestie, is Üngör al meerdere keren in de prijzen gevallen. De socioloog en historicus beschikt over een indrukwekkende publicatielijst, waaronder drie monografieën, en heeft zich ontwikkeld tot een internationale autoriteit op het gebied van genocidestudies. Üngör, inmiddels universitair docent aan de Universiteit Utrecht en docent/onderzoeker aan het NIOD, schrijft bovendien satirische columns en essays over het kosmopolitische leven op en over de (politieke en culturele) grenzen. De jury noemt Üngör een excellente en toegewijde wetenschapper die nu al een grote staat van dienst heeft en looft hem, onder andere, om de balans die hij weet te bewaren in het politiek lastige onderzoeksthema genocide.

Tjisse van der Heide ontvangt de Heineken Young Scientists Award voor de Milieuwetenschappen 2012 voor zijn onderzoek naar de rol van zeegrassen en andere vergelijkbare biobouwers in het mariene inter-getijdengebied.

Biobouwers zoals zeegrassen en mosselbanken, zijn organismen die niet alleen op milieuomstandigheden reageren maar deze ook zélf sterk beïnvloeden en zo voor zichzelf en voor andere soorten geschikte leefomstandigheden creëren. Door menselijk ingrijpen staan biobouwers sterk onder druk. Met zijn onderzoek levert Van der Heide een belangrijke bijdrage aan het veld van de 'conservation biology’. Als projectleider van ‘Waddensleutels’, een groot en complex onderzoeksproject rond het ecologisch herstel van de Waddenzee, is hij positief opgevallen bij de jury. Ze zien Van der Heide bovendien als een rolmodel voor jonge wetenschappers, vanwege de kwaliteit van zijn werk, zijn outreach-activiteiten en zijn multidisciplinariteit.

Puck Knipscheer ontving de Heineken Young Scientists Award voor de Biochemie en Biofysica 2010 voor haar onderzoek op het grensvlak van de biochemie en de moleculaire celbiologie.

Haar promotieonderzoek aan het Nederlands Kanker Instituut heeft belangrijke nieuwe inzichten opgeleverd in de wijze waarop de activiteit van eiwitten in de cel wordt gereguleerd. Als postdoc aan de Harvard Medical School bestudeerde Puck Knipscheer hoe de genen die verantwoordelijk zijn voor Fanconi-anemie (een genetische ziekte die het beenmerg aantast en in veel gevallen kanker tot gevolg heeft) betrokken zijn bij de reparatie van schade aan het DNA. Puck Knipscheer start eind 2010 een onderzoeksgroep aan het Hubrecht Instituut in Utrecht.

Remco Breuker ontving de Heineken Young Scientists Award 2010 voor de Historische Wetenschap voor zijn onderzoek naar Koreaanse identiteiten.

Hij plaatst de Koreaanse middeleeuwse geschiedenis in het bredere theoretische kader van gemeenschaps- en identiteitsvorming. Zijn promotieonderzoek leidde tot een nieuwe zienswijze op hoe samenlevingen op tegengestelde principes gestoeld kunnen zijn - een terrein dat bepaald nog niet uitputtend is bestudeerd. Remco Breuker presenteert het Koreaanse verleden als een pluriform en discontinu geheel vol tegenstellingen, ongerijmdheden en ambiguïteit dat toch bepalend is voor de constructie van Koreaanse identiteiten. Remco Breuker is verbonden aan de Universiteit Leiden.

Menno van Zelm ontving de Heineken Young Scientists Award voor de Geneeskunde voor zijn onderzoek naar de cellulaire en moleculaire mechanismen die antistofdeficiënties veroorzaken, ernstige aandoeningen aan het afweersysteem.

Zijn onderzoek is niet alleen van belang voor het begrijpen van afweerstoornissen maar ook voor inzicht in de afweer tegen infecties en in het ontstaan van ontstekingsziekten en ernstige aandoeningen aan beenmerg en lymfklier. Menno van Zelm is verbonden aan het Erasmus MC Rotterdam.

Appy Sluijs ontving de Heineken Young Scientists Award 2010 voor de Milieuwetenschappen voor zijn onderzoek naar de veranderingen die miljoenen jaren geleden optraden in ecosystemen.

Hij maakt reconstructies van plotselinge klimaatveranderingen die door natuurlijke processen in het verleden optraden. Het onderzoek draagt bij aan een beter begrip van de veranderlijkheid van ecosystemen, klimaat en natuurlijke processen op menselijke en geologische tijdschalen. Sluijs concentreert zich met name op klimaatveranderingen in het verleden die lijken op de huidige, waardoor de menselijke invloed (zoals de uitstoot van CO2) in geologische context kan worden geplaatst. Appy Sluijs is verbonden aan de Universiteit Utrecht en is lid van De Jonge Akademie.

Paola Escudero ontving de Heineken Young Scientists Award 2010 voor de Cognitiewetenschap voor haar onderzoek naar het leren spreken van een vreemde taal.

Aan de Universiteit Utrecht deed ze promotieonderzoek naar klankcategorieën bij meertaligen. Binnen het theoretisch kader van de zogenaamde Optimaliteitstheorie heeft Paola Escudero een model ontwikkeld dat de cognitieve processen beschrijft die sprekers doorlopen bij het vormen van klanken die niet in hun moedertaal voorkomen. Als postdoc doet ze momenteel psycholinguïstisch onderzoek om haar theoretische model experimenteel te toetsen. Paola Escudero is verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.