Christiaan Huygens Science Award

Postdoctoral scholar bij het Princeton Plasma Physics Laboratory Chris Smiet ontving op 7 oktober 2019 de Christiaan Huygensprijs voor het onderzoek waarop hij in 2017 promoveerde aan de Universiteit Leiden.

Over de laureaat

Chris Smiet (1987, Tjele, Denemarken) promoveerde op 20 juni 2017 aan de Universiteit Leiden op het proefschrift Knots in Plasma. Eervolle vermeldingen gingen naar Bas Hensen voor zijn voor zijn dissertatie Quantum Nonlocality with Spins in Diamond  en naar Xiaojue Zhu, voor zijn dissertatie Taylor-Couette and Rayleigh-Bénard turbulence: the role of the boundaries.

Adrian Hamers heeft voor zijn proefschrift over het nauwkeurig berekenen van de evolutie van meervoudige ster- en planeetsystemen op 8 oktober 2018 de Christiaan Huygens wetenschapsprijs voor ruimtewetenschappen gewonnen.

Over de laureaat

Adrian Sven Hamers (27 december 1988, Utrecht) promoveerde op 21 juni 2016 aan de Universiteit Leiden op het proefschrift Hierarchical Systems. Promotores waren Simon Portegies Zwart (Universiteit Leiden) en Hagai Perets (Israel Institute of Technology). Hamers is postdoctoral fellow (member) bij het Institute for Advanced Study, Princeton, NJ, Verenigde Staten. Hij studeerde in 2012 cum laude af in Astronomy & Space Research aan de Universiteit Utrecht en behaalde daarvoor zijn bachelor aan diezelfde universiteit.

Jochem de Bresser heeft op 9 oktober 2017 de Christiaan Huygensprijs ontvangen voor het onderzoek waarop hij in 2013 promoveerde. ‘Het proefschrift over verwachtingen en doelstellingen rond pensioenen is wetenschappelijk en maatschappelijk van zeer grote waarde', aldus juryvoorzitter Jan Kiviet. 

Over de laureaat

Jochem de Bresser (26 februari 1986, Utrecht) promoveerde op 19 december 2013 aan het Center for Economic Research, Universiteit van Tilburg, op het proefschrift Between Goals and Expectations: Essays on Pensions and Retirement. Promotores waren Arthur van Soest en Frederic Vermeulen. De Bresser is Universitair docent bij het departement Econometrie & Operations Research aan Tilburg University, dezelfde universiteit waar hij in 2010 cum laude afstudeerde in economie. Aan de Roosevelt Academy van de Universiteit Utrecht behaalde hij daarvoor (summa cum laude) een BA liberal arts and sciences.

Bernard van Heck heeft op 3 oktober 2016 de Christiaan Huygensprijs ontvangen voor het onderzoek waarop hij in 2015 promoveerde aan de Universiteit van Leiden. 'Van Heck's proefschrift heeft een exceptioneel Einsteiniaans gehalte,' aldus juryvoorzitter Jan Zaanen.

Majoranadeeltjes

Van Heck ontwierp, gebaseerd op supergeleidende elektronica, een schakeling waarmee Majoranadeeltjes zich door middel van elektrische signalen op commando kunnen vervlechten. Zijn onderzoek maakt de weg verder vrij voor het bouwen van een Majoranakwantumcomputer, die het mogelijk maakt om bepaalde berekeningen exponentieel sneller uit te voeren.

Over de laureaat

Bernard van Heck (1986, Rome, Italië) promoveerde op 6 mei 2015 op het proefschrift Quantum computation with Majorana modes in superconducting circuits. Promotores waren Carlo Beenakker en Anton Akhmerov.

Van Heck, momenteel Postdoctoral Associate aan Yale University, studeerde eerder natuurkunde aan de Universiteit van Roma (La Sapienza). Zijn onderzoek concentreert zich op het gebied van de mesoscopische natuurkunde en quantum-informatie.

Thomas Buser heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2015 ontvangen voor het onderzoek waarop hij in 2012 promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Het proefschrift is maatschappelijk van grote waarde en de jury is bijzonder onder de indruk van de originaliteit van het onderwerp en het baanbrekende onderzoek dat de laureaat heeft verricht’, aldus juryvoorzitter Arnoud Boot.

Thomas Buser onderzocht onder meer of economische voorkeuren mede worden bepaald door biologische factoren. Zijn onderzoekt draagt bij aan een beter begrip van de wijze waarop mensen hun academische en professionele carrières kiezen en geeft inzicht in genderverschillen in loopbaankeuze en in de arbeidsmarkt.

Over de laureaat

Thomas Buser (Basel, 1980) promoveerde op 4 september 2012 op het proefschrift Essays in Behavourial Economics. Promotores waren Hessel Oosterbeek en Erik Plug. Buser houdt een MPhil in Economics van het Tinbergen Instituut en een MSc in Economics van de University of Warwick. Hij begon zijn academische carrière aan de Universiteit van Lausanne in Zwitserland.

Buser werkt als assistent-professor aan de Universiteit van Amsterdam en is tevens als research fellow verbonden aan het Tinbergen Instituut. Hij is geïnteresseerd in gedragseconomie en empirische micro-economie, waarbij hij graag laboratorium- en veldexperimenten gebruikt.

Bart Jansen heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2014 ontvangen. Hij kreeg de prijs voor zijn promotieonderzoek dat hij uitvoerde aan de Universiteit Utrecht. ‘Met zijn werk kunnen we in de nabije toekomst berekeningen veel sneller uitvoeren. Los van de wetenschappelijke waarde, levert dat de maatschappij aanzienlijke besparingen op qua tijd, geld en effectiviteit’, aldus de jury van de KNAW.

Bart Jansen legde via zogenaamde ‘reductieregels’ een wetenschappelijk fundament onder de vereenvoudiging van complexe computerberekeningen. Hierdoor kunnen deze veel sneller en toch gegarandeerd exact worden opgelost. Reductieregels worden breed toegepast, uiteenlopend van de berekening van de optimale route van de pakketbezorgdienst tot het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen.

De jury, ingesteld door de KNAW, roemt het proefschrift als ‘steeds van de hoogste kwaliteit’. Jansen is zeer snel internationaal doorgebroken en zijn werk is nu al onderdeel van een standaardwerk van de founding fathers van het vakgebied. Hoewel computers nog steeds sneller worden en meer rekenkracht krijgen, zijn veel vraagstukken nog zo complex dat exacte computerberekeningen wel jaren kunnen duren. In dat geval worden vaak vuistregels gebruikt om een benadering van een antwoord te vinden. Als een exact antwoord nodig is, past men ‘reductieregels’ toe om het rekenen te vereenvoudigen. Jansen bedacht de methodologie om voor een bepaald vraagstuk de juiste reductieregels te ontwikkelen en selecteren. Daardoor is het antwoord exact én blijft de benodigde rekentijd te overzien. 'Met mijn aanpak heb ik het gebruik van reductieregels van kunst tot wetenschap verheven', vat hij samen.

Een voorbeeld van zo’n vraagstuk is het plannen van de route voor een pakketbezorgdienst die zo snel mogelijk is en zo min mogelijk brandstof kost. Als het hele wegennetwerk van Nederland moet worden doorgerekend om de beste aflevervolgorde te vinden, kost dat erg veel rekentijd. Met de technieken van Jansen is het mogelijk een flink aantal wegen buiten beschouwing te laten, omdat wiskundig te bewijzen valt dat zij nooit zullen voorkomen in de optimale route. Hierdoor is veel minder rekenkracht en geheugen nodig, terwijl ook zeker is dat de uitkomst echt de meest efficiënte route is.

'De wet van Moore suggereert dat de rekenkracht elke paar jaar verdubbelt, maar inmiddels lijken de grenzen van de technische verbeteringen in zicht te komen. Daarom is het belangrijk om berekeningen te vereenvoudigen om daarmee de software, in plaats van de hardware, te versnellen. Een goede toepassing van reductieregels kan de rekentijd met wel een factor duizend verlagen. Maar de toepassing van reductieregels staat nog in de kinderschoenen. Mijn onderzoek is dan ook eerder een begin- dan een eindpunt', aldus Jansen.

Over de laureaat

Bart Jansen (1986) studeerde informatica aan de Universiteit Utrecht en haalde zowel zijn bachelor als zijn master cum laude. Hij promoveerde op 1 juni 2013 op het proefschrift The Power of Data Reduction: Kernels for Fundamental Graph Problems. Promotor was Jan van Leeuwen, copromotor Hans Bodlaender. Jansen werkt momenteel als postdoc aan de Universiteit van Bergen, Noorwegen.

Diederik Kruijssen heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2013 ontvangen. Hij kreeg de prijs voor zijn proefschrift over de ontwikkeling van grootschalige structuren in het heelal, dat naar het oordeel van de jury 'belangrijk inzicht geeft in hoe de evolutie van sterclusters plaatsvindt in samenhang met die van de melkwegstelsels waarin zij zich bevinden.'

De jury, samengesteld door de KNAW en gevormd door prof. dr. Xander Tielens (voorzitter), prof. dr. Rens Waters en prof. dr. Michiel van der Klis, was van oordeel dat het proefschrift van Kruijssen 'op een innovatieve manier de dynamica van sterclusters heeft geanalyseerd en aantoont hoe de huidige eigenschappen van de melkwegstelsels waarin zij zich bevinden op bijna "paleontologische" wijze, als fossielen, kunnen getuigen van de dynamische ontwikkeling van die stelsels.'

Over de laureaat

Dr. J.M. Diederik Kruijssen (1985) is werkzaam als postdoctoraal onderzoeker aan het Max Planck Instituut voor Astrofysica in Garching bei München, waar hij onderzoek doet naar de vorming en ontwikkeling van sterrenstelsels. Hij onderzoekt hoe sterrenstelsels, zoals de Melkweg, hun gas omzetten in sterren, en hoe dit proces sinds het ontstaan van de eerste sterren mogelijk is veranderd. Hij gebruikt computersimulaties en waarnemingen, en bestudeert daarmee zowel de omzetting van gas in sterren, als de sporen die de stervorming achterlaat op de lange termijn (zoals sterrenhopen). Naast zijn wetenschappelijke onderzoek is Kruijssen actief in de popularisatie van de astronomie en ruimtewetenschappen. Zo was hij tot zijn verhuizing naar het buitenland 'huis-astronoom' van het Radio 1-programma BNN Today.

Stephan Smeekes heeft de Christiaan Huygens Wetenschapsprijs 2012 ontvangen. Hij keeg de prijs voor zijn analyse van eenheidswortels in enkelvoudige en meervoudige tijdreeksen, die naar het oordeel van de jury 'het wetenschapsveld van de econometrie een stap vooruit helpt.'

De jury, samengesteld door de KNAW en dit jaar gevormd door prof. dr. Piet Rietveld (voorzitter), prof. dr. Jan Kiviet en prof. dr. Philip Hans Franses, was van oordeel dat het proefschrift van Smeekes 'van grote spitsvondigheid en doorzettingsvermogen getuigt, niet alleen door de indrukwekkende analytische afleidingen en uitwerkingen, maar tevens in de omvangrijke simulatie experimenten waarmee de doeltreffendheid van de ontworpen methodes is geïllustreerd'.

Over de laureaat

Dr. Stephan Jacobus Maria Smeekes (1983) is postdoctoraal onderzoeker bij het Departement Kwantitatieve Economie van de faculteit Business and Economics van de Universiteit Maastricht. Hij studeerde econometrie aan diezelfde universiteit, waar hij in 2004 cum laude zijn Master haalde. Na zijn afstuderen trad Smeekes in dienst bij het departement kwantitatieve economie en begon zijn onderzoek onder supervisie van zijn latere promotores prof. dr. JeanPierre Urbain en prof. dr. Franz C. Palm. Smeekes presenteerde zijn werk op diverse internationale conferenties en publiceerde in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften.

Frank Koppens heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2011 ontvangen. Hij krijgt de prijs voor de beschrijving van zijn baanbrekende onderzoek, dat het mogelijk maakt greep te krijgen op het tollen (de spin) van één enkel elektron in een nanostructuur.

Dr. Frank Henricus Louis Koppens (1976) studeerde toegepaste natuurkunde aan de TU Eindhoven. Na zijn afstuderen verbond hij zich als onderzoeker aan het Kavli Instituut voor Nanoscience van de TU Delft, waar hij op 8 oktober 2007 cum laude promoveerde op het proefschrift Coherence and control of a single electron spin in a quantum dot. Na zijn promotie specialiseerde hij zich verder in Nanophotonics and Quantum Optics aan Harvard University. Momenteel is Frank Koppens Group Leader bij ICFO/The Institute of Photonic Sciences in Barcelona, waar hij zich o.m. richt op de bestudering van de optische eigenschappen van grafeen.

Martijn de Jong heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2010 voor Economische wetenschappen ontvangen.

Dr. Martijn de Jong (30) werd onderscheiden voor zijn proefschrift over de verzameling en analyse van crossnationale enquêtedata en de ontwikkeling van methoden om deze te kunnen vergelijken.

Raluca Marin-Perianu heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2009 ontvangen voor haar proefschrift over Wireless Sensor Networks: kleine, intelligente sensoren die draadloos met elkaar communiceren.

Volgens de jury, samengesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), heeft de laureaat "met dit indrukwekkende, zeer veelzijdige proefschrift op een vernieuwend grensvlak van informatica en toegepaste engineering een wezenlijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de Informatie- en Communicatie Technologie." Draadloze sensornetwerken kunnen voor uiteenlopende toepassingen worden ingezet: klimaatbeheersing in gebouwen, bewaking en toegangscontrole, milieu-monitoring, in de gezondheidszorg, transport en logistiek. Zonder centrale regisseur kunnen ze zich organiseren tot een ad hoc netwerk. In de nieuwste toepassingen, bijvoorbeeld als sensoren in kleding worden gedragen, verandert het netwerk voortdurend van samenstelling. De dynamiek van deze 'wearable computing' zorgt voor grote wetenschappelijke uitdagingen. Dr. Marin-Perianu heeft hiervoor nieuwe algoritmen ontwikkeld en getest en heeft daarmee de mogelijkheden van sensornetwerken een belangrijke impuls gegeven. Ondersteuning

Over de laureaat

Dr. ing. R.S. Marin-Perianu (Boekarest, Roemenië, 1978) studeerde computerwetenschappen en Advanced Computer Architectures aan de 'Politehnica' Universiteit van Boekarest. Van 2004 tot 2008 deed ze promotieonderzoek naar dynamische draadloze sensornetwerken in het Centrum voor Telematica en Informatietechnologie (CTIT) van de Universiteit Twente. Promotor was prof. dr. Pieter Hartel van de Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. Haar werk heeft zij gedaan binnen de groep Pervasive Systems, onder leiding van prof. dr. ing. Paul Havinga, waar zij momenteel in deeltijd een onderzoekspositie heeft. Na haar promotie heeft Marin-Perianu het bedrijf Inertia Technology opgericht, een spin-off waarin zij de resultaten van haar onderzoek verder uitwerkt en toepast.

Mariska Kriek heeft de Christiaan Huygens Wetenschapsprijs 2008 voor het vakgebied Ruimtewetenschappen ontvangen voor haar dissertatie The Many Phases of Massive Galaxies, a Near-Infrared Spectroscopic Study of Galaxies in the Early Universe.

In haar bekroonde proefschrift bestudeerde Kriek de eigenschappen van vergelegen sterrenstelsels in het 'vroege' heelal. Gedurende drie jaar deed Mariska Kriek een groot aantal waarnemingen in het nabij-infrarood met grote astronomische telescopen, waaronder de Gemini Telescoop en de Very Large Telescoop in Chili, een van de beste plekken ter wereld om verre sterrenstelsels aan de rand van het waarneembare heelal te bestuderen. Deze spectroscopie is moeilijk, omdat de aardatmosfeer zeer helder is en het licht van de sterrenstelsels overstraalt. Kriek is de eerste ter wereld die de straling van sterlicht van deze sterrenstelsels heeft gemeten.

Haar belangrijkste resultaat is de ontdekking dat veel sterrenstelsels op zo'n elf miljard lichtjaar afstand voornamelijk uit oude sterren bestaan en al vroeger in de geschiedenis van het heelal gevormd lijken te zijn dan tot dusver was aangenomen. Het blijkt, zeer verrassend, dat praktisch alle sterrenstelsels dezelfde kleur hebben, een zogenaamde red sequence, welbekend voor sterrenstelsels in het nabije universum, maar nog niet eerder gedetecteerd in het vroege heelal. Deze constatering is van groot belang, omdat hij aantoont dat deze sterrenstelsels veel eerder zijn gevormd. Kriek presenteerde ook modellen die de kleuren kunnen verklaren.
 

Over de laureaat

Mariska Kriek (Leiden, 1979) studeerde sterrenkunde aan de Universiteit Leiden, waar ze in augustus 2003 haar doctoraalexamen behaalde. Van 2003 tot 2007 deed ze promotieonderzoek naar de evolutie van sterrenstelsels in het jonge heelal. Op grond van haar proefschrift werd ze door de faculteit Wis- en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden uitgeroepen tot 'Onderzoeker van het jaar 2007'. Haar promotores waren prof. dr. M. Franx (Leiden) en prof. Dr. P.G. van Dokkum (Yale University). Momenteel is Mariska Kriek werkzaam als H.N. Russell Fellow aan het Department of Astrophysical Sciences van Princeton University, Verenigde Staten. Proefschrift Mariska Kriek: The Many Phases of Massive Galaxies, a Near-Infrared Spectroscopic Study of Galaxies in the Early Universe.

Roger Laeven heeft de Christiaan Huygens wetenschapsprijs 2007 ontvangen. Hij ontvangt deze voor zijn proefschrift over financiële risico's bij verzekeraars en institutionele beleggers.

Het bekroonde proefschrift handelt over de definitie en meting van financiële risico's, zoals die in de praktijk van de schadeverzekering en bij financiële derivaten veelvuldig voorkomen. Het gaat hierbij om uitkomsten die stochastisch verdeeld zijn en waarbij maatstaven moeten worden bepaald voor de inherent gelopen risico's. Bovendien geeft de prijswinnaar uitgebreid aandacht aan de stochastische afhankelijkheid die er vaak tussen die verschillende risico's, c.q. risicoportefeuilles, bestaat.

Laeven gebruikte inzichten en door hemzelf (samen met coauteurs) afgeleide resultaten die essentiële bijdragen zijn aan de actuariële theorie, de wiskundige economie en de waarschijnlijkheidsrekening. Hoewel zijn proefschrift een hoog abstractieniveau heeft, weet hij deze te vertalen naar de praktijk. Daardoor zijn de door hem bereikte resultaten zeer relevant voor de ontwikkeling van praktische risicomaatstaven voor de actuele problematiek waarmee verzekeraars en institutionele beleggers dagelijks worden geconfronteerd.

Over de laureaat

Roger Laeven (1979) ontvangt de prijs voor zijn dissertatie Essays on Risk Measures and Stochastic Dependence. With applications to insurance and finance. Laeven is verbonden aan de Universiteit van Tilburg (CenTER).

B.L.M. Hendriksen (natuurkunde)

Jeroen van de Ven heeft de Christiaan Huygens Wetenschapsprijs 2005 ontvangen voor zijn dissertatie Psychological Sentiments and Economic Behaviour.

Economen nemen in hun modellen doorgaans aan dat mensen calculerend op hun eigen belang uit zijn en alleen in geld en goederen zijn geïnteresseerd (de 'homo economicus'). In veel gevallen kunnen op basis van deze veronderstellingen goede verklaringen worden gegeven voor menselijk gedrag. Maar er blijven onopgeloste vragen over: waarom laten mensen fooien achter? Waarom zijn ze soms minder gemotiveerd om iets te doen als er een (financiële) beloning tegenover staat (bijvoorbeeld bij het doneren van bloed)? Waarom verzamelen mensen zoveel informatie over producten nadat ze de aankoop al hebben gedaan? Deze en andere vragen beantwoordt Van de Ven in zijn helder geschreven proefschrift. Hierbij verwerkte Van de Ven resultaten van onderzoek uit de psychologie en experimentele economie in economische modellen. Worden economische modellen uitgebreid met ideeën uit de psychologie, dan kan een betere verklaring worden gegeven voor veel gedrag dat afwijkt van de standaard economische modellen. Het proefschrift van Van de Ven laat zien dat dit kan.

De geslaagde combinatie van deze twee wetenschapsgebieden, zowel experimenteel als theoretisch, houdt een belofte in voor de toekomst, zowel waar het de wetenschap betreft als de maatschappelijke uitstraling daarvan.

Over de laureaat

Dr. J.van de Ven (1975) studeerde aan de Universiteit van Tilburg af als econoom, met een specialisatie in micro- en macro-economie. Zijn promotieonderzoek voerde hij uit bij CentER en aan de Universiteit van Toulouse. Na enige tijd gewerkt te hebben bij het Centraal Planbureau is hij thans als universitair docent verbonden aan de Universiteit Utrecht (Utrecht School of Economics).

2004

A. Helmi (ruimtewetenschappen)

Alain Hecq heeft de Christiaan Huygens Prijs 2003 ontvangen voor zijn proefschrift over macro-economische tijdsreeksen.

Dr. Alain Hecq (1967) onderzocht de ups en downs in de economie van een aantal Europese landen en probeerde daarin een gemeenschappelijk patroon te vinden. Dat kan het gemakkelijker maken om een omslag in de conjunctuur te bepalen.

2002

A.I. Yanson (energiefysica en experimentele natuurkunde)

2001

C.G.A. Hoelen (theoretische en technische natuurkunde)

2000

T.J. Galama (ruimtewetenschappen)

1999

A.A.J. Pelsser (actuariaat en econometrie)

1998

R.J.F. Cramer (informatie- en communicatietechnologie)