/bijeenkomsten/johan-rudolf-thorbecke-1872-2022-erfenis-en-actualiteit
Johan Rudolf Thorbecke was een van de grote vormgevers van het moderne Nederland. Hij overleed in 1872, nu 150 jaar geleden. Nog altijd wordt Thorbeckes naam of gezag ingeroepen in grondwetszaken. De bestuurlijke inrichting van Nederland heet het ‘Huis van Thorbecke’. In het cultuurbeleid klinkt regelmatig het ‘adagium van Thorbecke’.
Hij is de grondlegger geweest van het huidige constitutioneel bestel, de moderne meritocratie, de rechtsstaat, het middelbaar onderwijs en de verhouding tussen staat en kerkgenootschappen. Hij heeft zijn stempel gedrukt op de politiek, het openbaar bestuur en de wetenschap.
Alle reden dus bij dit jubileum de balans op te maken van Thorbeckes erfenis en actualiteit. Wat is er terechtgekomen van zijn bedoelingen? Hoe leven wij met Thorbeckes erfenis?
Programma in het kort
De ochtend van dit dagsymposium is gewijd aan Thorbeckes verdiensten voor de wetenschap, zijn positie in het liberalisme en zijn rol in de definitie van het Nederlanderschap. In de middagsessies staat de actualiteit van zijn erfenis op het gebied van politiek, bestuur en samenleving centraal.
Moderator: Hanco Jürgens, Duitslandinstituut, Universiteit van Amsterdam
Locatie: Tinbergenzaal
10.00 uur Ontvangst in de zaal en welkom
10.15 uur Opening
10.30-10.50 uur Remieg Aerts, Universiteit van Amsterdam - Thorbecke als historicus: zijn visie op en gebruik van de geschiedenis
10.50-11.10 uur Corjo Jansen, Radboud Universiteit Nijmegen - Thorbeckes opvatting over constitutionalisme en de functie van de grondwet
11.10-11.40 uur Frank van Ommeren, Vrije Universiteit Amsterdam - Thorbecke en de ontwikkeling van het bestuursrecht
11.40-11.50 uur Discussie
11.50-12.10 uur Gohar Karapetian, Rijksuniversiteit Groningen - De definitie van Nederlanderschap, burgerschap en politieke rechten
12.10-12.30 uur Annelien de Dijn, Universiteit Utrecht - Thorbeckes liberalisme in internationaal perspectief
12.30-12.45 uur Discussie
12.45-13.30 uur Lunch
Moderatoren: Hanco Jürgens en Remieg Aerts, Universiteit van Amsterdam
Locaties: Tinbergenzaal, Huizingazaal
Sessie 1
13.30-15.00 uur, locatie Tinbergenzaal, moderator Hanco Jürgens
13.30-13.50 uur Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam - Het burgemeestersambt in de huidige praktijk
13.50-14.10 uur Geerten Boogaard, Thorbeckeleerstoel Universiteit Leiden - Het bestuurlijke Huis van Thorbecke: achterhaald of functioneel? (Deze bijdrage is helaas komen te vervallen)
14.10-14.30 uur James Kennedy, Universiteit Utrecht - ‘Boven geloofsverdeeldheid?’: overheid en religie
14.30-15.00 Forumgesprek tussen de sprekers en met de zaal
Sessie 2
13.30-15.00 uur, locatie Huizingazaal, moderator Remieg Aerts
13.30-13.50 uur Wim Voermans, Universiteit Leiden - De grondwet als ‘nationale kracht’? Over grondwet en democratische praktijk
13.50-14.10 uur Bart Jan van Ettekoven, Raad van State en Universiteit van Amsterdam - De ‘heerschappij der wet’: over de huidige situatie van de rechtsstaat
14.10-14.30 uur Jan Jaap Knol, directeur Boekmanstichting - ‘Geene zaak van regering’? Over cultuur, beleid en overheid
14.30-15.00 uur Forumgesprek tussen de sprekers en met de zaal
15.00-15.30 uur thee/koffiepauze
Sessie 3
15.30-17.00 uur, locatie Huizingazaal, moderator Remieg Aerts
15.30-15.50 uur Ido de Haan, Universiteit Utrecht - ‘Bevordering van volkskracht’: burgerschap en civil society
15.50-16.10 uur Pieter van Os, publicist - Verdienste en bekwaamheid: over het meritocratisch ideaal
16.10-16.20 uur column Aleid Truijens, journalist en schrijver - Het onderwijs als grote (on)gelijkmaker
16.20-17.00 uur Forumgesprek tussen de sprekers en met de zaal
Sessie 4
15.30-17.00 uur, locatie Tinbergenzaal, moderator Hanco Jürgens
15.30-15.50 uur Thom de Graaf, vicepresident Raad van State - Vertegenwoordigend stelsel en politieke cultuur
15.50-16.10 uur Henk te Velde, Universiteit Leiden - Debat, procedure en representatieve democratie
16.10-16.30 uur Annemarie Kok, publicist, Rijksuniversiteit Groningen - Een pleidooi voor vertegenwoordigend bestuur
16.30-17.00 uur Forumgesprek tussen de sprekers en met de zaal
17.00-18.00 uur Sluiting en borrel
Prof. dr. R.A.M. (Remieg) Aerts, hoogleraar Nederlandse geschiedenis UvA
Prof. mr. C.J.H. (Corjo) Jansen, hoogleraar rechtsgeschiedenis en burgerlijk recht, Radboud Universiteit Nijmegen
Prof. mr. F.J. (Frank) van Ommeren, hoogleraar staats- en bestuursrecht, Vrije Universiteit Amsterdam
Dr. G. (Gohar) Karapetian, universitair docent rechtsgeleerdheid, Rijksuniversiteit Groningen
Prof. dr. A.M.R. (Annelien) de Dijn, hoogleraar moderne politieke geschiedenis, Universiteit Utrecht
Drs. F. (Femke) Halsema, burgemeester van Amsterdam
Prof. mr. G. (Geerten) Boogaard, hoogleraar Thorbeckeleerstoel decentrale overheden, Universiteit Leiden,
Prof. dr. J.C. (James) Kennedy, hoogleraar moderne Nederlandse geschiedenis, Universiteit Utrecht
Prof. dr. W.J.M. (Wim) Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht, Universiteit Leiden
Prof. mr. dr. S. (Stavros) Zouridis, hoogleraar bestuurskunde, Tilburg University
Prof. dr. I. (Ido) de Haan, hoogleraar geschiedenis na de Middeleeuwen, Universiteit Utrecht
Drs. J.J. (Jan Jaap) Knol, directeur van de Boekmanstichting
Drs. P.J. (Pieter) van Os, auteur en journalist
Drs. Aleid Truijens, journalist en schrijver
Mr. Th. C. (Thom) de Graaf, vicepresident Raad van State
Prof. dr. H. (Henk) te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis, Universiteit Leiden
Drs. A. (Annemarie) Kok, onderzoeker, publicist, docent Rijksuniversiteit Groningen